مهندسي نگهداري و تعميرات

امروز در کارگاه آموزشی مدیریت ارتباط با مشتری (Customer Relationship Management) در حاشیه یک سمینار شرکت کردم که خالی از لطف نبود. در این کارگاه، مدیریت اطلاعات بازخوردی از سوی مشتری و نمایندگی ها عنوان شد و  تاکید شد که باید در قالب سیستمی هوشمند و بصورت هدفمند اطلاعات مشتری در قالب یک بانک اطلاعاتی ذخیره و مورد استفاده واقع گردد. در ادامه به روشها و متد ارتباط با مشتری اشاره شد.

ولی نکته جالب فضایی بود که در کنار سمینار برای معرفی محصولات جدید شرکت ها برپا بود.ظاهرا شرکت ها به هر شیوه ای سعی در جلب مشتری داشتند، ولی جالب آن است که به این شیوه ها و ابتکارات در کارگاه های آموزشی اشاره ای نشد!

اصلاح یک رابطه!

MTBF

چندیست که با تمرکز بر این مقوله سعی در بهبود روابط در این شاخص داشته ام، با بررسی رابطه ی موجود که بیان کننده ی نسبتی است میان فاصله زمانی سپری شده از اولین کارکرد ماشین تا کنون  و تعداد دفعات رخداد خرابی

MTBF) = current date - date of first production) / (no. of failures ((

متوسط زمانی بین فواصل خرابی ماشین = فاصله ی زمانی بین تاریخ اولین کارکرد ماشین تا کنون / تعداد دفعات رخداد خرابی برای ماشین

 می توان دریافت که نقصی در این رابطه وجود دارد که باعث خطای نتیجه می گردد. این رابطه بدون در نظر گرفتن مدت زمانی که ماشین خارج از عملیات است و تنها بر اساس در نظر گرفتن فاصله ی سپری شده ی تقویمی در پی نتیجه و ارزیابی است. تصور کنید که ماشینی به مدت چند ماه به دلیل عدم برنامه ریزی عملیاتی و عدم نیاز، خارج از عملکرد بوده است که قاعدتا در این مدت بیکاری دستگاه، خرابی هم بوجود نخواهد آمد(به استثنا خرابیهای ناشی از خواب دستگاه مانند دشارژ شدن یا خرابی باطری) ولی به راحتی می توان تاثیر این فاصله ی زمانی در نتیجه شاخص MTBF (افزایش غیر واقعی)  را ملاحظه نمود.

ولی از آنجا که این شاخص می تواند نقش عمده و کاربردی در ارزیابی و برنامه ریزی سیستم نگهداری داشته باشد، پس طرح مساله به تنهایی مفید نخواهد بود، از اینرو در اینجا به ارائه راهکار و حل مساله و اصلاح رابطه در قالب وبلاگ مهندسی نگهداری و تعمیرات ( MWM ) می پردازیم:

**رابطه اصلاح شده برای شاخص MTBF  :

"متوسط زمانی بین فواصل خرابی ماشین = (مدت زمان سپری شده بین اولین تاریخ کارکرد ماشین تا کنون – مدت زمان بیکاری ماشین – مدت زمان توقف ماشین برای تعمیرات) / تعداد دفعات رخداد خرابی برای ماشین "

شاخص اصلاح شده ی MTBF  بیان می کند که در طول دوره ی استقرار و بهره برداری ماشین به طور متوسط در ازاء چه مقدار ساعات کارکرد واقعی ماشین، خرابی رخ داده است.

هر چه میزان این شاخص بیشتر شود بیانگر آن خواهد که ماشین به سوی ساعات عملیاتی بیشتر و خرابی کمتر پیش می رود. البته این شاخص در مقاطعی به دلیل استهلاگ و فرسودگی ماشین می تواند سیر نزولی اجتناب ناپذیر یابد.به هر حال از آنجا که هر معلولی منتسب به علتی است با بررسی علل می توان به تدوین راهکار مناسب و مقتضی پرداخت. برای مثال در این حالت شاید تعویض ماشین بتواند یک راهکار باشد اگر نتایج بررسی ها  نشان دهد که هزینه های سرویس و نگهداری و تعمیرات ماشین از هزینه جایگزینی ماشین فراتر است.

جناب آقای مهندس جلالی دروبلاگ نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر به نکاتی ای در رابطه با شاخص MTBF   اشاره نمودند که جا دارد در اينجا توضيحی درآن رابطه بدهم.

در قسمتی اشاره شده است که "این شاخص بسیار کلی است" و اینکه " این شاخص به نوع خرابی یا قطعه تمرکزی ندارد" و حتی هدف گذاری برای این شاخص "نگرش خطازایی" عنوان شده و در ادامه اینکه این شاخص تجزيه و تحليلی از خرابی نمی دهد را یک ضعف قلمداد می نمایند.

پر واضح است که شاخص MTBF  یکی از شاخصهای پايه و کاربردی در سيستم نگهداری و تعميرات است که می توان از آن در ارزيابی سیستم بهره برد. ولی مساله اينجاست که هدف و منظور از اين شاخص چيست، خلط موضوع در اين مهم روی داده است.

همانگونه که می دانیم برای ارزیابی سیستم با شاخصها و متدهای فروانی روبرو هستیم که هر کدام به نوعی به تجزيه و تحليل سیستم و علل نقص و خرابی می پردازند. پس در مرحله ی اول سوال اینجاست که هر شاخصی در نگهداری و تعميرات بايد به نوعی به تجزيه و تحليل علل خرابی و قطعات بپردازد؟!

همانگونه که پيش از این هم در متنی اشاره نموده ام، هدف سيستم نگهداری و تعميرات کاهش خرابی و ميل  به  صفر رخداد خرابی ماشين آلات است، چيزی که در شرکت خودرو سازی تويوتا برای چندسال پياپی رخ داده است. اگر این شاخص به درستی اندازه گيری و محاسبه گردد و به کل مجموعه تعميم داده شود، آيا آنگاه این شاخص نمی تواند به عنوان یک خروجی، نشان دهنده ی کارایی و اثر بخشی سیستم باشد؟ مجموعه فعاليتهای سیستم در حد کلان منجر به یک خروجی می گردد و آن هم، کارکرد صحیح ماشین آلات، آماده بکاری آنها و کاهش خرابی و توقفات مجموعه است.پر واضح است که تجزيه و تحليلهای خرابی و قطعات در جای خود و با اهداف از پيش تعيين شده ی خود بکار گرفته می شوند و قطعاً نتيجه ی همان هاست که منجر به افزايش شاخص MTBF  می گردد.

درخصوص سوال مطرح شده، بنا به اطلاعات جمع آوری شده در پی چند سال در رابطه با شاخص MTBF  آیا نمی توان نشان داد که سیر اثربخشی و کارایی سیستم نگهداری و تعميرات به چه سمت است؟ این سیر می تواند کاهشی و یا افزایشی باشد، آیا این ملاکی برای قضاوت نسبت به وضعيت نت در سازمان نیست؟

اینها علاوه بر آن است که جناب آقای مهندس برزگر در وبلاگ نگهداری و تعمیرات بر پایه تجارتمطرح نمودند که با دسته بندی ماشين آلات بر اساس نتايج شاخص MTBF  بصورت گروه های A و B و C می توان تمرکز را بر روی گروهی از ماشين آلات گذاشت که در فواصلی کوتاه تری دچار خرابی می شوند. این تمرکز به معنای بسیج امکانات و منابع در دسترس و ومحدود برای نت است.

دوست گرامی جناب مهندس برزگر در وبلاگ نگهداری و تعمیرات بر پایه تجارت سوالی را طرح نموده بودند که مرا به یاد سخنان آقای خشنویس محقق برجسته ایرانی در سازمان هوا فضای آمریکا انداخت، ایشان بیان می کردند که این سازمان در تلاش است تا طی پروژه ای، ساختمانی مسکونی در کره ی ماه بنا کند.در این پروژه تمام موارد از زوایای مختلف مورد بررسی و تحقیق قرار می گیرد. یکی از این موارد نوع و مشخصات لامپ روشنایی است که باید در آن ساختمان نصب شود. ایشان بیان می نمود که بررسی نوع پوشش و جداره ی بیرونی لامپ مدتها وقت محققان آن سازمان را گرفت در حالی که اساساً به دلیل وجود خلاء در کره ی ماه یک لامپ نيازی به پوشش و جداره ی بیرونی ندارد و تنکستن موجود در لامپ بدون نيآز به حباب خلاء باعث ایجاد روشنایی می شود. هدف ایشان از طرح این موضوع آن بود که بیان کند،گاهی علت عدم حل مسائل و مشکل بودن دست يافتن به جواب، ناشی از مشغولیت ذهن انسان به جزييات و تحلیلهایی است که مساله را پيچيده تر می کند.ایشان اشاره نمود که بسیاری از کشفيات بشر در حالت مستی رخ داده.منظور در حالتی است که مغز و ذهن فارغ از انبوه تحليلها است.

اگر درگیر حل مساله ای هستیم و به نتیجه نمی رسیم، همه جزييات و تحليلها را رها کنيم و اينبار سعی نماييم ساده تر به مساله نگاه کنيم، شاید جواب به ما نزديکتر از آنچه باشد که مغز تحليلگر و جزييات پرور ما به دنبال آن است.

امروز بار دیگر در حین بررسی سایتهای اینترنتی با مطالبی آشنا روبرو شدم، مطلبی با عنوان

" مقایسه نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه و نگهداری بر اساس وضعیت" که در یک سایت اینترنتی درج شده است و علاوه بر آنکه هیچ نامی از مرجع و ماخذ آورده نشده، دارنده وب سایت نام خود را در ابتدای صفحه به عنوان نویسنده مقاله درج نموده است، این کار خلاف اصول و اخلاق است و در موارد مشابه قبلی هم در پاسخ اعتراض با عباراتی طلبکارانه مواجه شده ام.

در این جهت از آقای " هومن حبیبی"!!!!!!!!!!!! دارنده سایتی با نام مهندسین صنایع ایران که اتفاقا آدرس اینترنتی خود را نیز بسیار مشابه به آدرس سایت انجمن مهندسی صنایع ایران انتخاب کرده اند (تنها با تفاوت در یک کارکتر)، توضیح خواسته ام و چنین مواردی پیگیری خواهد شد.

تابع توزیع پواسن در مبحث نگهداری و تعمیرات.

از این تابع توزیع برای تعیین احتمال وقوع خرابی تجهیزات در یک فاصله زمانی مشخص استفاده می شود.

تابع توزیع لوازم یدکی مصرفی را می توان نزدیک به این تابع توزیع دانست و معمولا برای تعیین حجم ذخیره سازی قطعات یدکی و مقدار سفارش لوازم یدکی از آن استفاده می شود.

تابع توزیع پواسن:

f(x) = e ^-ʎt (ʎt) ^x / !x!      که در تابع قابلیت اطمینان مقدار x صفر می باشد.

اگر سیستمی از n  قطعه تشکیل شده باشد و سرعت خرابی هر یک از این قطعات برابر با مقدار ثابت ʎ باشد، سرعت خرابی سیستم برابر با nʎ بوده و از فرمول زیر پیروی می کند:

   !f(r) = e ^-ʎt (ʎt) ^r / r

مثال) یک سیستم رادار دارای عمر متوسطی برابر با 200 ساعت می باشد، تابع توزیع این سیستم پواسن است.چند درصد می توان اطمینان داشت که این رادار 50 ساعت بدون اشکال کار کند؟

200 = ʎا/۱ در نتیجه : 200/1 = ʎ

n=1

t=50

f(0) = e ^-1/200*50 (1/200* 50) ⁰/ 0!

!   

که جواب مساله می شود: 0.78  به عبارت دیگر 78 درصد می توان مطمئن بود که این رادار 50 ساغت بدون اشکال کار خواهد کرد.

لینک به تابع توزیع پواسن

روانکاری

امروز در جلسه فنی در رابطه با روانکاری تجهیزات کارخانه بحثی پیش آمد. ماجرا از آنجا شروع شد که ما در ادامه ی پروژه ی راه اندازی و استقرار سیستم نگهداری و تعمیرات کارخانه به روانکارها رسیدیم و پرونده ی روانکاری کلیه ماشین آلات را تهیه و تدوین نمودیم. در این هنگام بود که متوجه شدم آنچه تا کنون در رابطه با روانکاری ماشین آلات صورت می گرفته در برخی موارد مغایر با اسناد فنی و توصیه های سازنده است. بطور روشن تر، گروه اجرایی با اتخاذ تصمیمی تنوع روانکارها را از 10 نوع به سه نوع تقلیل داده بود تا در سفارش خرید و تدارک و تهیه آنها مشکل کمتری وجود داشته باشد.

در جلسه فنی عنوان شد که این تصمیم با حضور و تایید ناظر و نماینده شرکت صاحب تکنولوژی صورت گرفته و از سوی دیگر در این تعدیل، روانکارهای مرغوبتر جایگزین روانکارهایی با مشخصات پایین تر شده و جای نگرانی نیست.

در اینجا چند نکته وجود دارد:

-          نوع روانکار برای برخی تجهیزات مطابق با توصیه ی شرکت سازنده تجهیزات نیست.

-           روانکارهای جدید برای موارد جایگزین شده دارای ويژگی ها و مشخصات بالاتری بوده و متعاقبا هزینه و قیمت بالاتری دارند.

-          با کاهش تنوع روانکارها، خرید و تدارک و نگهداری آنها راحتر خواهد بود.

نظر شما در این رابطه چیست؟

شما با کدام نظریه موافقید؟ تدارک روانکارها و اجرای روانکاری مطابق توصیه سازنده های ماشین الات و یا ادغام روانکارها و کاهش تنوع روانکارها در کارخانه جهت تسهیل امور تدارکات و اجرا؟

 چند روز پيش با یکی از دوستان رفته بودیم نمایشگاه فروش اتومبیل بنز. دیدن آن همه مدل مختلف بنز یکجا، آدم را به ذوق می آورد. خلاصه از فرصت استفاده کردیم و و به بررسی یک یک اتومبیل ها پرداختیم. مقابل هر اتومبیل یک تابلو قرار داشت که مشخصات فنی و قیمت آن را نشان می داد. مثلا مدل ام ال 350 با قیمتی معادل 63000 دلار. و مدل اس 500 که داخل اتومبیل به اندازه پنل های پروازی هواپیما دکمه داشت.

جالب تر از آن خدمات پشتیبانی بسیار خوبی بود که هنگام خرید در اختیار قرار می دادند، تقریبا تنها کاری که پس از خرید اتومبیل لازم است انجام داد راندن آن و پر کردن باک بنزین است، کلیه خدمات فنی و خدمات سرویس و نگهداری مطابق برنامه ی زمانی و کیلومتر کارکردی که همراه ماشین می دهند، پشتیبانی می شود.

خاطرم هست در یکی از کنفرانسهای نگهداری و تعمیرات یکی از محققان ایرانی سازمان ناسا در حین سخنرانی خود به این نکته اشاره نمود که امروزه برخی شرکت های اتومبیل سازی با عقد قرارداد با ناسا در پی دستیابی به آخرین یافته ها و نتایج تحقیقات آن سازمان در رابطه با برنامه های سرویس و نگهداری و طراحی و ساخت هستند تا در خط تولید خود بکار بندند. ( هدف تحقیقات این سازمان، طراحی و ساخت شاتل ها و سفینه های فضایی بدون نیاز به تعمیر است،اینگونه است که شرکت های خودرو سازی مانند بی ام دبل یو محصولات خود را با کارکرد چندین هزار کیلومتر بدون نیاز به تعمیر ، تضمین می کنند)